Haanwijk is ongeveer 110 hectare groot en bevat onder meer een landhuis, een bakhuisje, een veerhuis en boerderijen. Diverse gebouwen staan op de Rijksmonumentenlijst.

Daarnaast kent Haanwijk parkbossen met eeuwenoude bomen, historische dijkjes en de kenmerken van een beekdallandschap. Het kasteeltje in Haanwijk stamt deels uit 1649, en deels uit de 18de eeuw. Karakteristiek is het oude torentje. Volgens een tekening van J. de Grave (1643-1712) bestond het gebouw uit twee haaks op elkaar staande vleugels. De huidige ingang dateert van 1834.

De bij het huis aansluitende boerderij stamt uit de 18de eeuw. Het nabijgelegen bakhuisje is mogelijk 18de-eeuws en werd in 1960 hersteld. Langs de Dommel staat een oud veerhuis, bekend als Het Vaantje. Landgoed Haanwijk is in eigendom van Stichting Brabants Landschap.

Stichters van Haanwijk zouden leden zijn geweest van het geslacht Herlaar. In een document uit 1306 was sprake van Johan van Hanwic, en verondersteld werd dat er toen ook al een kasteeltje zou zijn, maar bewijs hiervoor is nimmer gevonden. Documenten uit 1570 en 1599 maken voor het eerst melding van een hoeve op Haanwijk. Later werd herhaaldelijk van een jachthuis gesproken, dat in verband met kasteel Oud-Herlaar moet hebben bestaan. In het midden van de 17e eeuw was het in het bezit van Maarten Christiaan Sweerts de Landas, de latere Heer van Oirschot. In een beschrijving stond te lezen dat Haanwijk een huizinge of oud kasteeltje niet ver van de stad 's-Hertogenbosch, liggende oostwaarts van Vught, even over de rivier de Dommel. In de 18e eeuw was kolonel Onno Tamminga du Tour (1724-1779) met zijn vrouw Anna Maria Bouwens de eigenaar. Hij bezat ook het nabijgelegen Nieuw-Herlaar. Na zijn dood woonde er zijn dochter Cornelia die trouwde met Charles de Senarclens de Grancy waarna het landgoed overging naar de familie de Senarclens de Grancy die het tot in de 20e eeuw zou bezitten.

Het huis werd vernoemd naar Johan van Hanwic, die hier in 1306 een huis bezat

Het huidige gebouw bestaat uit een herenhuis met een langgerekte zijvleugel waar tegenover in de achttiende eeuw een boerderij werd gebouwd. Het huis (1649) is gebouwd met baksteen en heeft een leien schilddak met een zeskantige dakruiter op de westelijke punt. Het huis heeft twee bouwlagen van vijf traveeën met zeslichtvensters. Vanwege de afbraak van het westelijke deel is de voorgevel niet symmetrisch meer. Tussen de vleugel en de boerderij bevinden zich twee binnenplaatsen afgesloten door een hek. Aan de voorzijde een binnenplein afgesloten door een hek. De lange oprijlaan begint in Halder naast kasteel Nieuw-Herlaer. De achterzijde ligt gelijk aan de weg. Onder de monumentenbescherming vallen naast het huis ook nog de dienstgebouwen, stal en muren; de parkaanleg, oranjerie met muren, boerderij met schuur en bakhuisje.

Het voorm. jachtslot Haanwijk (Haanwijk 1) ligt ten noordwesten van het dorp nabij Nieuw Herlaer. M.C. Sweerts de Landas liet in 1649 een huis bouwen dat de kern vormt van het huidige landhuis. Bij een verbouwing kort na 1834 werd de geblokte ingangsomlijsting aangebracht. De oprijlaan en de op het huis aansluitende langgevelboerderij zullen uit de 18de eeuw stammen. Bij een bocht van de Dommel ten westen van het huis ligt het voorm. veerhuis ‘Het Vaantje’ (Haanwijk ong.), een bakstenen pand uit de 17de of 18de eeuw met hoog souterrain en schilddak. De kloosterkozijnen met kleine roeden werden tijdens de restauratie in 1965 aangebracht.

In 1570 is er sprake van Christoffel Gevaertsz., welke de tocht van een-vierde van de pachthoeve Haanwijk overdraagt aan zijn dochters Machteld en Elisabeth. In 1599 wordt de hoeve met bijbehorende landerijen overgedragen aan Gregorius van der Meer Dirkz. Maarten Christiaan Sweerts de Landas, heer van Oirschot was in het midden van de zeventiende eeuw bezitter. Op vijvenvijftigjarige leeftijd huwde hij een zeventienjarig meisje, dat hem enkele kinderen schonk. In de achttiende eeuw was het huis in bezit van Onno Tamminga, baron du Tour, die het bij zijn dood in 1779 naliet aan zijn dochter Cornelia. Zij huwde met Charles de Senarclens de Grancy. Een van diens nakomelingen huwde mr. J.N. Brink, wiens familie het huis nog steeds bewoond. Sinds 1984 is het huis inclusief het landgoed eigendom van de Stichting Het Noord-Brabants Landschap.

Hoofdgebouw huis Hanwijk, in oorsprong XVII; bakstenen gebouw op rechthoekige plattegrond

onder schilddak met leien gedekt; twee bouwlagen van vijf traveeën met zeslichtvensters; in de 19e eeuw

is het westelijk deel van het huis afgebroken, waarbij het bouwvolume met ong. een derde verkleind is;

hier is nu een serre-achtige uitbouw van één laag met afgeschuinde hoeken onder plat dak; op westpunt

van het dak een zeskante dakruiter met ui-vormige bekroning en op de oostelijke punt een forse

schoorsteen. Door het afbreken van een deel van het huis is de voorgevel (op het zuiden) niet exact

symmetrisch; geblokte ingangsomlijsting.

Datum: 1306

Bron: Brief van de Eindhovense schepenbank.

Hoe het er in 1306 heeft uitgezien, en wat voor huis hier gestaan heeft is niet bekend. Wel zeker is dat ene Johan van Hanwic met het goed beleend werd. De kern van het huidige huis stamt nog uit 1649, toen het jachtslot gebouwd werd. In zestiende eeuw is er sprake van een hoeve, die waarschijnlijk haaks op het slot stond. De ingangspartij werd in 1834 tijdens een verbouwing aangebracht. Indertijd werd een deel van het huis aan de westkant afgebroken, wat werd vervangen door serreachtige uitbouw onder een platdak. De huidige hoeve stamt uit de achttiende eeuw.

Oirschot, A. van, Middeleeuwse kastelen van Noord-Bran, p. 75- 77

Tromp, H.M.J.  - Kastelen in Brabant; van burcht tot landhuis, 1982 -- blz 151

Oirschot, van A.W.L.  - Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant : Hun bewoners en bewogen geschiedenis -- blz 75/77,76/77E